بهروز غریبپور را هر کس هم که تا به حال نمیشناخته، از حالا به بعد میشناسد. مدیریت خانه هنرمندان، فرهنگسرای بهمن و همه کارهای خلاق و جدیدی که انجام داده است یک طرف، بنیان نهادن اپرای عروسکی رستم و سهراب و پشتبند آن"مکبث" و... جز بزرگترین کارهای هنری او محسوب میشود و در واقع اپرای عروسکی تنها نامی را که به یادمان میآورد"بهروز غریبپور" است.
بهروز غریبپور را هر کس هم که تا به حال نمیشناخته، از حالا به بعد میشناسد. مدیریت خانه هنرمندان، فرهنگسرای بهمن و همه کارهای خلاق و جدیدی که انجام داده است یک طرف، بنیان نهادن اپرای عروسکی رستم و سهراب و پشتبند آن"مکبث" و... جز بزرگترین کارهای هنری او محسوب میشود و در واقع اپرای عروسکی تنها نامی را که به یادمان میآورد"بهروز غریبپور" است.
بهاران بنیاحمدی:
بهروز غریبپور و مدیریت خانه هنرمندان، فرهنگسرای بهمن و همه کارهای خلاق و جدیدی که انجام داده است یک طرف، بنیان نهادن اپرای عروسکی رستم و سهراب و پشتبند آن"مکبث" و... جز بزرگترین کارهای هنری او محسوب میشود و در واقع اپرای عروسکی تنها نامی را که به یادمان میآورد"بهروز غریبپور" است.
به بهانه نمایش اخیرش"آهو یا هو" که در تالار هنر اجرا میشود و تلفیقی از نمایش عروسک سایهای و داستانی مذهبی است با او گفتوگو کردیم. نمایشی که پیش از اجرای عموم در تالار وحدت و در جشنواره رضوی به اجرا در آمده و داستان ضمانت آهو توسط امام رضا را نقل میکند.
آهو یا هو در جشنواره رضوی امسال روی صحنه آمد، اساسا روند اجرا شدنش اینطوربود که برای یک جشنواره مذهبی اجرا بشود یا بعد از تمام شدن کار، با موضوعیت امام رضا(ع) مطابقت پیدا کرد؟
متن، عروسک و موسیقی برای همین منظور ساخته شد. من سالها بود این تجربه را میخواستم انجام بدهم و توان نمایشهای عروسکی را برای بیان قصههای مذهبی نشان دهم. از سال 58 قصد داشتم نمایش عروسک سایهای در وصف عاشورا روی صحنه ببرم که فرصتش پیش نیامد تا اینکه جشنواره رضوی پیشنهاد دادند من نمایشی را در این جشنواره آماده کنم.
بین واقعه عاشورا که مدنظر داشتید و امام رضا چه جور ارتباط برقرار کردید؟
معصومیت علیاصغر(ع) را نشان دام و داستان ضمانت آهو توسط امام رضا (ع). جالب است بدانید در متون تعزیه نیز حضرت علیاصغر(ع) به آهوی حرم تشبیه شده است.
عروسکهای سایهای کاربرد مذهبی ندارند چطور فکر کردید که میتوان از آنها برای بیان قصههای مذهبی هم استفاده کرد؟
در اندونزی برای بیان قصههای اسلامی از سایه استفاده میکنند ولی در ایران نه. برای همین شاید به جرئت بشود گفت بعد از 1400 سال در ایران برای یک مفهوم شناخته شده مذهبی از سایه استفاده شد. و راهی باز شد که هم برای مسئولین و هم تماشارگران ظرفیتهای نمایش سایه روشنتر بشود که این خیلی باعث خوشحالی است.
انتخاب داستان هم خودش بسیار موثر است داستانی که انتخاب کردید به مدیوم عروسکی بسیار نزدیک است. حیوان دارد، داستان فانتزی است و...
من نمیخواستم فقط دنبال تاریخ باشم و شخصیت مذهبی را از طریق آن مطرح کنم. من معتقدم وقتی همه جا میبیند یا ضامن آهو! یعنی یک جمله مقدس را میبیند پس میخواستم کسی که نمایش را میبیند بفهمد اصلا چرا میگویند یا ضامن آهو!
و میخواستم به تماشاگر بگویم تضمین جان دیگری و اهمیت دادن و دلسوزی برای دیگران یعنی چه؟! در نمایش هم میگویم که بر این خاک خدا خونی نریزید!
چقدر حال و هوای مذهبی داستان روی بازیگران و بقیه عوامل که خیلی از آنها اولین بار بود کار مذهبی انجام میدادند تاثیرگذار بود؟
باور کنید سر اینکه چه کسی عروسک امام رضا(ع) را رنگ کند بحث بود. هر کدام نیتی کرده بودند یا حتی تماشاگران میگفتند ما نذر امام رضا داشتیم و حالا نصفش برآورده شد. در واقع این نمایش از حالت پرده صرف نمایش خارج شده بود، خیلیها گریه کردند، نذر کردند و برای من تجربه عجیبی بود.
تماشاگر شما چه طیفی بود؟
در تالار وحدت بیشتر بزرگسال بودند ولی در تالار هنر بیش از 4000 تماشاگر مقطع راهنمایی داشتیم و چند تا اجرا هم برای دبستانیها داشتیم در کل واکنشها خیلی خوب بود.
یکبار گفتید که این شیوه عروسک برای اولین بار در ایران اجرا میشود درست شنیدم؟
نه من، شیوهای که سال 68 بانی آن در ایران بودم و حالا روشهایش را کاملتر کردهام. آن زمان 6 ماه طول کشید تا عروسکها کامل شد اما برای"آهو یا هو"یک ماه کافی بود.
این شیوه قبلا در ایران کار شده بود اما حالا کاملتر شده بود و در واقع برای اولین بار این شیوه در خدمت یک اثر مذهبی قرار میگرفت.
در این نمایش سایه بازیگر هم با سایه عروسکها مشابهت پیدا میکند.
بله این هم تلفیق جدیدی بود که سایه دو بعدی خود بازیگران و عروسکها با هم دیده میشود که این برای اولین بار بود که اجرا میشد. سایه بازیگر و عروسک دو بعدی!
راستش یک سوالی که پیش میآید این است که تالار فردوسی و نام بهروز غریبپور معمولا کنار هم میآید برای اجرای"آهو یا هو" نمیتوانستید از تالار فردوسی استفاده کنید یا مشکلاتی وجود داشت؟
به صحنه وسیعتری احتیاج داشتیم و طبیعتا اینجا برای اجراهای عروسکی نخی ساخته شده و باید کل سیستم آن عوض میشد و من حاضر نبودم برای اجراهایی موقت همه چیز را بهم بزنم.
گویا در حال تمرینات نمایش اپرایی مکبث هم هستید. در مورد روند به اجرا در آمدن این نمایش بگوئید.
میخواستیم یک داستان دیگری از شاهنامه را اجرا کنم که هزینه خیلی زیادی در پی داشت و پیشبینی آن بودجه را نمیتوانستم بکنم. بنا براین در صدد اپرای دیگری بودم و در سفری به یونان اپرای مکبث را پیدا کردم و درگیر آن بودم که"مکبث"را روی صحنه ببرم که با موافقت مرکز هنرهای نمایشی آماده اجرای آن شدیم.
هزینه اجرای اپرای مکبث چقدر با هزینه اپرایی از شاهنامه فردوسی تفاوت داشت؟
خیلی زیاد. اختلاف آن خیلی زیاد بود من دو تا CD برای اپرای مکبث خریدم که البته باید دنبال کپیرایت جهانی آن هم باشم اما برای اجرای مثلا داستان سیاوش شاهنامه فقط 700 میلیون تومان ارکستر و خواننده لازم داشتم که مسلّی این اختلاف خیلی زیاد است.